Nieuws

Mathijs Suidman is een bekende naam voor boekhandelaren en uitgevers. Als Commercieel Directeur bij CB werkte hij tot vorig jaar in het hart van het boekenvak. Tegenwoordig werkt hij waar zijn liefde voor het vak begon: bij een boekhandel. En hij nam plaats aan de jurytafel van Renew the Book 2024. Want als iemand het belang van vernieuwing kent, dan is het Mathijs: “Je moet door die porseleinkast durven rennen.”

Als je de LinkedIn pagina van Mathijs bekijkt dan worden een aantal dingen al snel duidelijk. Hij is ondernemend, heeft veel ervaring in het boekenvak en vernieuwing is hem niet vreemd. Hij begon zijn carrière in de jaren ‘90 bij De Boekerij, zette rond de eeuwwisseling de eerste webshop voor Bruna op, startte én verkocht een succesvol bedrijf en schopte het vervolgens tot directeur bij CB. Tegenwoordig staat hij weer aan het front van de boekverkoop, als algemeen directeur van boekhandel Van der Velde.

Facilitaire rol

“Ik kan niet zeggen dat ik echt aan het verkoopfront sta”, reageert Mathijs lachend. “De winkelmanagers organiseren succesvol de dagelijkse gang van zaken op de vloer. Ik heb samen met onze financieel directeur Janique Akkerman vooral een facilitaire rol. Samen met een klein team voeren wij de directie over negen winkels. Het verschil ten opzichte van werken bij CB, is dat ik veel dichterbij de winkel en de consument sta.”

“Ik vind het belangrijk om aan te schuiven bij Renew the Book”, legt hij uit. “Ik ga kijken vanuit al mijn ervaring, maar ik geloof dat een blik vanuit boekhandelsperspectief van belang is. De boekhandel voelt zich minder betrokken bij Renew the Book dan andere vakgenoten en dat is jammer. Ook hier zijn vernieuwende initiatieven, die soms wel en soms niet vanuit een boekhandelaar zelf komen. Renew the Book kan bijdragen aan meer zichtbaarheid.”

Fysiek is succesvol

“Ik ken Renew the Book al vanaf de eerste editie. In die periode was iedereen bezig met succesvol digitaliseren van de vorm. Daarom was het innovatieprogramma daar vooral op gericht. We zijn nu meer op zoek naar toepassingen die het hele vak vooruit helpen. Niet omdat het e-book of luisterboek niet heeft gebracht wat we er van gehoopt hadden, maar omdat het fysieke boek ook nog springlevend is.”

“Wellicht heeft juist het fysieke boek innovatie nodig om ook in de toekomst succesvol zichtbaar en relevant te blijven voor de consument. Dat kan dan nog steeds een digitale component hebben”, legt Mathijs uit. “Maar het hoeft niet alleen over een andere leesvorm te gaan. Denk aan metadata om boeken beter vindbaar te maken. Of slimme logistieke oplossingen waarbij het gaat over het verminderen van retouren.”

Tweedehands en duurzaam

“Een goed voorbeeld van een slimme én duurzame innovatie met fysieke boeken die buiten het boekenvak is gestart is Boekenbalie uit Rotterdam”, vertelt Mathijs. “Bij Van der Velde vind je ook een uitgebreid assortiment tweedehands boeken die particulieren aanbieden in onze boekhandels. Dat is al jaren een succesvol concept, maar ik ben in enige mate ‘jaloers’ en onder de indruk van Boekenbalie. Vooral hoe ze er met een innovatieve website en app in slagen om particulieren hun boeken aan te laten bieden op dit platform, terwijl ze thuis voor de boekenkast staan. Vervolgens weten ook kopers van tweedehands boeken het platform goed te vinden. Daarmee focussen ze heel duidelijk op een belangrijk thema van deze tijd: duurzaam ondernemerschap.”

“Een goed digitaal idee, dat juist werkt voor fysieke boeken. Dit soort ideeën moeten zeker ook door het hoofd zijn gegaan van een boekhandelaar, maar het is de nieuwkomer Boekenbalie dit dit innovatief klaarspeelt met een sterke intrinsieke focus op duurzaamheid en sociaal ondernemen. Daar kunnen we veel van leren en wellicht ook mee samenwerken.”

Bestaande processen

“Ik sta daarom ook achter de bredere blik van Renew the Book 2024. Technologische innovaties om tot nieuwe leesvormen te komen zijn belangrijk, maar er is meer. Dat heeft er ook mee te maken dat de angst die er was dat het fysieke boek ging verdwijnen, een stuk minder relevant is gebleken. Je ziet het bij uitgeverijen, die investeren in de vorm en de uitstraling van het fysieke boek, naast e-book en audioboek ontwikkelingen. Dat zie je terug in de algemene boekhandel, waar online verkoop een sterke koppeling heeft met de fysieke winkels. En in de educatieve markt zie je ook gecombineerde oplossingen. Zoals een fysiek werkboek met online applicaties.”

“Uiteindelijk gaat innovatie niet alleen over nieuwe ideeën, applicaties of producten. Het kan ook gaan over het verbeteren van bestaande processen. In de boekhandel kan dat zijn dat een technologische innovatie werk overneemt van de mensen op de vloer. Niet om mensen te vervangen, integendeel. Juist om de beste mensen te laten doen waar ze goed in zijn. Medewerkers van boekwinkels zijn bijvoorbeeld tijd kwijt aan sociale media. Posten, reageren, het laatste nieuws volgen om content te vinden. Dat is veel werk en de omzet en marge in een boekhandel biedt niet veel ruimte voor extra arbeidsuren.”

De werkdag ontzorgen

“Wat als tech dat makkelijker kan maken, specifiek voor de boekhandel? Dat metadata van boeken gecombineerd wordt met een applicatie voor sociale media. Dan kan de boekhandelaar zich bezig houden met zijn winkel én sterk aanwezig zijn op social media. Een tool die ontzorgt en de werkdag makkelijker maakt. Dat zou toch fantastisch zijn?”

“Ik weet ook dat er gewerkt wordt aan het verrijken van digitale aanbiedingscatalogi”, vertelt Mathijs. “Als het lukt om niet alleen een PDF rond te sturen bij aanbiedingscatalogi, maar een applicatie waarin een boekhandel direct de geactualiseerde data of promotie rondom een titel kan zien, aantekeningen kan maken en kan bestellen levert dat ook weer meer gemak op voor de boekhandelaar. Een informatiekanaal voor de boekhandel, een communcatiekanaal voor de uitgever, vanuit een bestaand concept. Het is vereenvoudiging van het werk. Om daar te komen is het stimuleren van innovatie nodig.”

Creatief met tijd

“Of er één aanwijsbare reden is dat er relatief weinig ideeën binnen Renew the Book vanuit de boekhandel komen weet ik niet”, gaat Mathijs verder. “Ik vermoed dat dit vooral te maken heeft met een gebrek aan tijd. De agenda is gericht op het dagelijkse werk, zoals het vullen van de winkel en het helpen van de klant. Als je daar niet continu mee bezig bent, zoals bijvoorbeeld iemand op kantoor bij een uitgeverij, is dat makkelijker. Dan heb je af en toe een moment om na te denken over innovatie.”

“Om creatief te denken is tijd nodig. En vrijheid in je hoofd. Zelfs een moment dat een boekhandelaar even zonder klant door de winkel loopt, is dan te kort. De druk is groot en er is veel te doen. De waan van de dag regeert vaak en dan is het lastig om dat ‘eureka moment’ te verwachten dat je nodig hebt bij vernieuwing.”

Collectiviteit en samenwerking

“Renew the Book kan helpen om dat te doorbreken. Ik weet zeker dat er ideeën bestaan bij boekhandelaren. Het is alleen lastiger om ze de juiste aandacht te geven. Als je als boekhandelaar een idee hebt, dan is dit wel de plek om er iets mee te doen. Zelfs als je jouw idee niet instuurt, kun je het tijdens het innovatiecongres bespreken met anderen in het boekenvak. Wie weet is dat het extra zetje dat nodig is om tot een creatief proces te komen en tijd te maken.”

“De kracht van ons vak is dat we elkaar weten te vinden, door de collectiviteit en samenwerking. Maar daardoor is het ook soms een uitdaging om tot innovatie te komen. We hebben de neiging om oplossingen te vinden waar alle bestaande partijen een gelijk voordeel ervaren. Dat staat enigszins haaks op competenties en gedrag bij innovatie. Daar moet het juist schuren omdat nieuwe ideeën uitdagend zijn en niet voor alle spelers even waardevol. Of soms zelfs overkomen als belachelijk en onhaalbaar. Een zelfscanner bij de kassa om personeel tijd en ruimte te geven om klanten te helpen? Dat gaan we niet doen is dan de reactie, want dan gaat iedereen boeken stelen. Dat is inderdaad een risico, maar kom dan met een ander idee! Je moet door die porseleinkast durven rennen, juist in ons kleine vak. Dan komen we in beweging.”

Kom naar het congres!

“De verschillende prijzen bij Renew the Book 2024 geven daar ook ruimte voor. Wat mij betreft moet het niet gaan om één winnaar waarvoor een mooie prijs klaarligt. Het gaat erom dat we met z’n allen meer belang hechten aan innovatie. De stemronden zorgen deze editie voor aandacht bij een breder publiek. Als er tussen de inzendingen dan een initiatief van een boekhandel zit, dan is er waarschijnlijk direct meer aandacht vanuit boekhandelaren.”

“Zonder vernieuwing heeft iedere branch een uitdaging, ook de boekhandel”, gaat Mathijs verder. “Je hebt het nodig om uit spannende tijden te komen. Alle kosten stijgen, maar de verkoopprijzen stijgen niet hard genoeg mee om dat op te vangen. We moeten iets gaan doorbreken. Gelukkig stabiliseert de markt, maar de groei is beperkt. Je moet innoveren in de boekhandel om te zorgen dat je tegen lagere kosten je activiteiten kunt voortzetten.”

“Daarom roep ik als jurylid én boekhandelaar iedereen op om naar het innovatiecongres te komen”, sluit Mathijs af. “Die middag kom je los van de dagelijkse routine en worden we geinspireerd door sprekers. Er is altijd een reden om niet te gaan, want je hebt het vast heel druk. Maar ik zeg: wurm je eruit en gun jezelf de ruimte om te gaan, je te laten informeren en in gesprek te gaan met vakgenoten over innovatie. De honger naar ideeën is groot.”

Het Renew the Book Innovatiecongres wordt op 27 juni georganiseerd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Innovatie experts uit Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk nemen je mee in de toekomst van het boekenvak. Daarnaast is er ruimte om vakgenoten te ontmoeten en ideeën uit te wisselen onder het genot van een hapje en een drankje. Meld je vandaag nog aan via www.renewthebook.com.